Technolab verrijkt met expertise bedrijfsleven Het Technolab van het Bonhoeffer College en het Stedelijk Vakcollege in de subregio Enschede begint meters te maken. Twee gloednieuwe collega’s leiden de activiteiten in innovatieve banen: Samantha Peperkamp als docent Technolab en Paul Nederstigt als coördinator Technolab. Bijzonder: beiden komen niet uit het onderwijs. De hybride gedachte krijgt veelzijdig voet aan de grond in Twente! Samantha: “Ik studeerde game design. Vervolgens kwam ik te werken bij een aannemer. Na drie jaar wilde ik iets anders. Iets doen in het onderwijs had ik al lang in mijn achterhoofd. Die stap heb ik nu gezet. Ik kreeg de baan van docent Technolab en ga starten met mijn opleiding tot tweedegraads techniekdocent. Die opleiding verwacht ik te volgen bij Hogeschool Utrecht. De insteek is twee dagen werken in het Technolab, twee dagen aan de slag als ondersteunende docent en een dag studeren.” Samantha heeft altijd iets met techniek gehad: “Toen ik vijf jaar was, zat ik thuis al met computers te frutselen. Techniek, knutselen en gaming spraken mij enorm aan. Niet voor niets heb ik game design gestudeerd!” Eerst alles inregelen Samantha is nog maar kersvers in het Technolab in Enschede aan de slag: “Er moet nog heel veel gebeuren. Ik onderzoek momenteel alle apparatuur die er staat en wat je ermee kunt. Alleen als je eerst alles zelf goed beheerst, kun je het op jonge leerlingen overbrengen. Ook inventariseer ik welk lesmateriaal er al is en heel belangrijk: welke doelgroep er precies langskomt. We zetten nu echt alles vanaf de basis op. Inmiddels is bijvoorbeeld al wel een basisschool langs geweest en komen er nog meer. Die hebben we een introductie gegeven met één van de technieken uit het Technolab: de populaire VR-bril. Ik zag heel veel enthousiasme bij deze jonge leerlingen. En vanuit mijn studie game design is dat ook niet geheel toevallig mijn favoriete techniek in het Technolab! Ik heb als jong meisje de start van VR meegemaakt, met nog heel weinig mogelijkheden, en ontdek nu in ons eigen Technolab wat er inmiddels allemaal met VR mogelijk is. Ik word superblij als ik dat zie. Al met al bespeur ik goede kansen met het Technolab om veel meer mensen bewust te maken van wat er allemaal met techniek mogelijk is, vooral de jeugd. Samen met hen ben ik heel benieuwd welke kant al deze innovaties opgaan. Het is machtig mooi om daarin samen met jonge mensen op te mogen trekken.” Rolmodel voor meisjes Samantha hoopt dat haar inzet als rolmodel meer meisjes stimuleert om voor techniek te kiezen: “Ik weet uit eigen ervaring hoe het is om als vrouw in de wereld van de techniek te werken. Bij de aannemer waar ik werkte, had ik alleen maar mannelijke collega’s. Hoe je daar als vrouw toch je weg in kunt vinden, hoop ik over te brengen op alle in techniek geïnteresseerde meisjes.” In feite een zij-instromer Paul Nederstigt is recent aangesteld als coördinator Technolab: “Ik heb een eigen techniekbedrijf gehad. Na wat omzwervingen kwam ik terecht bij een orthodontisch lab en maakte ik kennis met 3D-printers. Mijn nieuwe baan als coördinator Technolab in Enschede is mijn eerste functie in het onderwijs. Ik vind het mooi dat ik op deze manier een opening heb gevonden om in het onderwijs te belanden. Mijn eerste indruk? Geweldig! Kinderen enthousiast maken voor techniek vind ik een enorme uitdaging. Het up & running krijgen van ons Technolab doe ik gelukkig samen met Samantha. Want het is veel werk om uit de startblokken te komen met alle mogelijkheden die we nu tot onze beschikking hebben.” Voorbereiden op toekomst Wat ook uitdagend is, geeft Paul aan, is dat Samantha en hij leerlingen ontvangen uit zowel het primair onderwijs als klas 1 en 2 van het vmbo: “Dat maakt ons werk heel gevarieerd. Uiteraard koppelen we ook intern het Technolab aan ons eigen onderwijs. Neem het leren programmeren zoals voor drones. Daar gaan onze leerlingen later in praktisch elk technisch beroep mee te maken krijgen. Hoe mooi is het dat we hen nu in die wereld kunnen meenemen in ons eigen Technolab in Enschede?” Ook vervult het Technolab een groeiende voor de aansluiting op het W&T-onderwijs (Wetenschap & Techniek) in het primair onderwijs. MENU

Voorbereiding Techniek Tastbaar STO subregio Enschede De STO subregio Oldenzaal organiseerde onlangs een aan alle kanten geslaagd event genaamd Techniek Tastbaar. En de STO subregio Enschede heeft dit voor 7 oktober 2022 in de planning staan. De bijeenkomst met de deelnemende bedrijven op 18 mei bij de STO subregio Enschede aan de Wethouder Beversstraat vormde hiervoor de organisatorische kick-off. Bedrijfsleven is cruciale STO-partner Een cruciale partner in STO Twente is het bedrijfsleven. Tim Klaver: “Zij tippen ons wat onze techniekleerlingen alvast moeten leren en stellen hun deuren wagenwijd open voor stages en bezoeken. Neem het evenement Techniek Tastbaar: bedrijven komen met een stand en allerlei leuke techniekopdrachten zelf naar de vmbo-scholen toe en de vmbo-leerlingen zien zelf wat er allemaal mogelijk is.” Enthousiaste deelname door techniekbedrijven Voor Techniek Tastbaar in Enschede hebben zich maar liefst 34 techniekbedrijven opgegeven. Zij kwamen enthousiast naar de Bedrijvendag. Tim Klaver leidde de bijeenkomst in en gaf het openingswoord aan Genio Ruesen, voorzitter van de centrale directie van het Bonhoeffer College. In overtuigende woorden schetste hij het belang van meer instroom in techniekonderwijs en het belang van de samenwerking daarin tussen bedrijven en vmbo-onderwijs. Overzicht van actuele resultaten STO Twente Tim Klaver nam vervolgens het woord over en somde in vogelvlucht de voordelen op die STO Twente inmiddels al heeft opgeleverd, ook voor de regio Enschede. Zoals de aankleding van het Technolab en vernieuwing van het machinepark en uiteraard de inrichting van het hypermoderne machinepark. Ook noemde hij de samenwerking met maar liefst 65 basisscholen in de regio door concrete onderwijsprogramma’s zoals 7Tech en de 7 werelden van Techniek. Ook noemde Tim de succesvolle uitwisselingsprogramma’s binnen techniek tussen het vmbo en het Zone.college. En eveneens de kracht van het samen met lokale techniekbedrijven ontwikkelen van keuzevakken, onder andere voor Procestechniek en Koudetechniek. Toelichting Techniek Tastbaar Tot slot gaf John van Mierlo een organisatorische toelichting op de rol en deelname van de techniekbedrijven aan Techniek Tastbaar. John: “Ieder jaar wordt Techniek Tastbaar in verschillende regio’s georganiseerd. Tastbaar omdat leerlingen de techniek daadwerkelijk gaan ‘beleven’ door deel te nemen aan activiteiten bij verschillende stands. Deze stands worden door technische bedrijven naar eigen inzicht en idee ingericht om de techniek binnen hun bedrijf te laten zien. Dit is hard nodig doordat er te weinig leerlingen voor een technische opleiding kiezen. De bedrijven willen door te laten zien wat er allemaal binnen de techniek mogelijk is leerlingen informeren en enthousiasmeren. Techniek Tastbaar is daarvoor hét platform.” Rondleiding en netwerkbuffet Daarna was het tijd voor een rondleiding langs het Technolab en de Techzone. In groepjes kregen de bedrijven inzicht in alle technieken die hier onderwezen worden dankzij de support van STO Enschede. Goed om te horen was de reactie van een ondernemer: “Ik zie hier dezelfde technieken zoals die wij al in ons bedrijf gebruiken. Ik word er blij van dat op het vmbo terug te zien!” Afsluitend schoven alle gasten en begeleiders aan voor een buffet. Hét moment om ook te netwerken tussen techniekbedrijven en het vmbo techniekonderwijs! MENU

Geslaagde nieuwe opzet Bedrijvendag Goor en Holten Op donderdag 13 oktober maakten de leerlingen van De Waerdenborch in zowel Holten als Goor kennis met het technische bedrijfsleven. Door een gloednieuwe opzet lag het bezoek dit jaar zo goed mogelijk in de individuele interessesfeer van elke leerling. Eerdere jaren bezochten zij de bedrijven in groepjes, nu was het rooster voor het eerst zoveel mogelijk aangepast aan hun individuele wensen. Hoe? Het voorbereidende boekje en keuzeproces koppelden voor de leerlingen drie elementen slim aan elkaar: de 7 Werelden van Techniek, de bedrijven binnen elke wereld én de concrete beroepen die daarin mogelijk zijn. Interesses prikkelen De Bedrijvendag Goor en Holten is bedoeld voor de leerlingen om hen te stimuleren na te denken over de vakken en opleidingen die zij de komende jaren kunnen kiezen. Marcel Vaneker, projectleider STO voor De Waerdenborch: “Waar liggen hun interesses en welke mogelijkheden zijn er op dat gebied? De insteek is de leerlingen ervan te doordringen dat zij invloed hebben op hun toekomst.” Voorbereiding Tijdens de mentorlessen kregen de leerlingen een voorbereidende opdracht en maakten zij een test: Welke van de 7 Werelden van Techniek past het beste bij elke leerling individueel? Marcel: “De uitkomst leidde de leerlingen in het boekje direct naar de aan de Bedrijvendag deelnemende bedrijven. Ingedeeld op de 7 Werelden van Techniek presenteerden deze bedrijven zich in dit boekje aan de leerlingen. Zij lazen niet alleen om welke bedrijven het gaat en binnen welke techniekwereld het bedrijf valt: ook zagen zij hun interesse direct gekoppeld, aan beroepen! Elke leerling kon vervolgens voor de morgen van 13 oktober twee bedrijven kiezen en bezoeken. Ook hadden de leerlingen zich hierop voorbereid met vragen. Eenmaal in de bedrijven kregen zij een rondleiding en presentatie.” Presentatie Vervolgens verwerkten de leerlingen hun individuele ervaringen in een presentatie. Al direct de dag ná de presentatie, op vrijdag 14 oktober, gaven zij in hun klas met een groepje een presentatie over de bedrijfsbezoeken. Marcel: “Zij deelden hun ervaringen over het bedrijf, wat ze ervan opgestoken hebben, hoe dit bedrijf met technische toepassingen werkt én hoe zij het zelf zouden vinden om in zo’n omgeving te werken.” MENU

Opnieuw vmbo-leerlingen geslaagd voor Keuzevak Domotica Het Keuzevak Domotica/besturing wint binnen het vmbo aan populariteit. Twentse vmbo-scholen zijn hiervoor met hun leerlingen welkom bij SMEOT in Hengelo. Op woensdag 15 februari ontving opnieuw een groepje leerlingen van Het Stedelijk Alpha uit Enschede hun welverdiende certificaat na zich zes opeenvolgende weken op dit keuzevak te hebben gestort. Floor de Vries is docent/coördinator aan Het Stedelijk Alpha. Ook is zij betrokken bij Sterk Techniekonderwijs regio Enschede: “Vmbo-scholen in Twente bieden dit keuzedeel Domotica aan hun leerlingen aan onder de vlag van Sterk Techniekonderwijs. Onze leerlingen hebben dit keuzedeel afgerond met een bijpassend bedrijfsbezoek. Daarmee maken we dit keuzevak compleet. We zijn trots op deze samenwerking, maar vooral op onze leerlingen!” Alvast voorgesorteerd op industriële werkomgeving Domotica staat voor al het geautomatiseerde gebouwenbeheer in een woonomgeving. Zoals je licht, zonnescherm en verwarming digitaal, en op afstand, regelen. Ook in de utiliteit rukt domotica op, denk aan verpleeghuizen waarin dit soort technieken de zorgmedewerkers ontlasten. Hans Fokke: “Het Keuzevak Domotica is officieel vastgelegd in het vmbo-curriculum. Wel hebben we vanuit SMEOT wat andere accenten gelegd. Immers, met onze mbo-opleidingen zijn we meer industrieel gericht vanuit mechatronica.Daarom hebben we aan het Keuzevak Domotica ook een stukje industriële besturing toegevoegd, bijvoorbeeld om machines vanuit een programmable logic controller (PLC)-computer aan te sturen. Plus de toevoeging aan dit keuzedeel van het onderdeel pneumatiek, want dit wordt ook veel toegepast in industriële omgevingen.” Motiverende mix tussen theorie en praktijk Hans: “Het Stedelijk Alpha heeft het keuzedeel Domotica voor het tweede achtereenvolgende jaar bij SMEOT neergelegd. In februari rondde deze tweede groep het keuzevak succesvol af na een periode van drie dagdelen per week verdeeld over zes weken. Waarbij de opzet is gemiddeld één dagdeel theorie en twee dagdelen praktijk. Wel mixen we theorie en praktijk om de motivatie bij de deelnemende leerlingen maximaal te houden.” Complete werkopstellingen voor actuele simulatie werkomgeving SMEOT heeft een goed werkbare set up in huis om alle facetten van het keuzedeel Domotica compleet en aansluitend bij de werkpraktijk te kunnen geven. Hans: “Wij hebben hier praktijkopstellingen in huis die aansluiten bij de kerndoelen. Onder andere elektro/pneumatische opstellingen. Hiermee kunnen de vmbo-leerlingen zowel pneumatiek- als elektroschakelingen leren maken. Daarnaast hebben we nog opstellingen waarmee de leerlingen een stapje verdergaan en een pick & place-opstelling van Festo gebruiken. Dit noemen we MecLabs. De leerlingen sturen dit aan met een PLC zoals die ook gebruikt wordt in een industriële en domotica-omgeving. Vanuit een computer maken zij een programma en laten hiermee onderdelen bewegen.” Ook leggen de leerlingen zelf een stukje besturing met bedrading aan, benadrukt Hans: “Deze werkzaamheid op het vlak van aansluiting is een essentieel onderdeel van het Keuzevak Domotica.” Mochten de leerlingen langdurig geïnspireerd raken en op het mbo hierin doorgaan? Dan liggen er in relatie tot mechatronica en domotica mooie banen voor het opscheppen, van constructie van dit soort oplossingen tot en met het onderhoud ervan. MENU

Niverplast gastvrij op Girls’ Day 2022 Tijdens Girls’ Day op 7 april openden door heel Nederland technische bedrijven hun deuren voor meisjes van 10 tot 15 jaar. Zo ook Niverplast in Nijverdal. Ruim 40 meisjes uit klas 1 van zowel basis als kader van CSG Reggesteyn kregen er een allerhartelijkste ontvangst. Het hoogtepunt van deze technische ontdekkingstocht? Het stansen van een eigen metalen make up doosje. Het idee achter Girls’ Day is sympathiek: jonge meisjes in de praktijk laten ruiken aan techniek. Misschien slaat er een vonkje over en kiezen ze later daadwerkelijk voor techniek. Niverplast bouwt verpakkingslijnen voor klanten over de hele wereld, vooral in de foodindustrie. In de ultramoderne productielocatie in Niverplast werden de meisjes verwelkomd met een introductiefilm vanuit de landelijke organisatie van Girls’ Day. Thema van de film? “Hoe ziet de wereld achter het stopcontact eruit?” Ook ontdekten de meisjes hoeveel nieuwe technici er nodig zijn om de aanstormende energietransitie te bolwerken. Een positief signaal in de film kwam van Micky Adriaansens, minister van Economische Zaken en Klimaat. Haar insteek? Veel meisjes hebben technisch talent en Girls’ Day is hét moment om dit te ontdekken! Een digitale quiz via het landelijke Girls’ Day platform over techniek leidde tot driftig meedenken en meetikken op de mobiel. Niverplast: ruim baan voor vrouwen Ook de presentatiefilm over Niverplast zelf was een eye opener: er werken veel vrouwen bij Niverplast, van monteur tot marketing. En ook elk meisje kan bij Niverplast worden wat ze wil. Dat dit geen loze taal is, bleek toen er maar liefst zes vrouwelijke collega’s van Niverplast zich aan de meisjes presenteerden. Ieder van hen nam een groepje meisjes mee het bedrijf in. Daar stonden medewerkers, waaronder natuurlijk veel vrouwen, klaar om uit te leggen wat ze doen in de techniek. Opvallend aspect van Niverplast: de productie is super schoon, je werkt in een lichte, prettige omgeving en iedereen is gelijk. Heb je een goed technisch idee bij Niverplast? Dan maakt het niet uit wie je bent of welke functie je hebt. Zelf aan de slag! Uiteindelijk leidde al het rondkijken, luisteren en vragen stellen tot het zelf lekker aan de slag gaan met techniek. Bij een metaalmachine mochten de meisjes, onder deskundige begeleiding, zelf een stuk voorbewerkt metaal mechanisch ombuigen tot een make up doosje. Een gezellige lunch, samen met de begeleiders van Niverplast en docenten en decaan van CSG Reggesteyn, rondde deze Girls’ Day af. CSG Reggesteyn overweegt om voor de editie van Girls’ Day 2023 ook de TL-leerlingen uit te nodigen. Ook daar is nog het nodige technische talent te ontdekken! MENU

Masterclass Virtual Reality: praktische adviezen voor geslaagde inzet VR Virtual Reality (VR) werkt als een onweerstaanbare magneet op zowel leerlingen als docenten binnen het technisch vmbo in Twente. Bij bezoekjes aan Technolabs is deze technologie zo’n beetje het eerste waar leerlingen naartoe hollen. Maar wat kun je er precies mee? En welke educatieve doelen bereik je met VR? En ook: hoe maak je zelf betaalbare content? Tijdens een Masterclass VR op het C.T. Stork College gaf het bedrijf VRInSCHOOL op vrijdag 16 december tekst, uitleg én een aantal praktische adviezen voor alle scholen van STO Twente die met VR (gaan) werken. Advies 1: VR vereist visie Tom Aerts van VRInSCHOOL gaf de Masterclass: “De succesvolle toepassing van VR op je vmbo-school vereist om te beginnen een gedeelde visie: welke doelen wil je ermee bereiken? Belangrijk is het onderscheid hierin: ziet je school VR als een leermiddel of als leerdoel? Dus gebruik je VR om op creatieve wijze leerstof te presenteren? Of vind je het sowieso belangrijk dat je leerlingen VR zélf leren programmeren en daar content voor maken?” Advies 2: begin vanuit de leerling Tom: “Gebruik je VR als leermiddel? Dan is het dé uitdaging om content te vinden of zelf te maken die naadloos aansluit op de leerdoelen van je les. Cruciaal is dat je hierbij begint bij de leerlingen en niet bij de docenten. Het zijn de leerlingen die met VR aan de slag moeten gaan. Denk dus bij het inkopen of zelf maken van content na of leerlingen hiermee al ontdekkend zelf uit de voeten kunnen. Houd het eenvoudig. Te moeilijke opdrachten met VR, vooral als je de complexe koppeling maakt met PC’s, hebben een groot afbreukrisico in zich. Kies daarom voor een VR-bril die stand alone kan werken, dus met de computer ín de bril.” Advies 3: zorg dat de randvoorwaarden op orde zijn Zoals voor elke nieuwe technologie geldt: het moet probleemloos werken. Anders haken de leerlingen snel af. Tom: “Instabiele wifi, onvoldoende vaardigheid bij de docenten met de basismogelijkheden: het haalt de vaart uit de lessen met VR. Zorg dus dat je dit op orde hebt. Is de wifi van je school niet stabiel? Kies dan bijvoorbeeld voor de aanschaf van een eigen wifi-point voor je lessen met VR.” Advies 4: maak de juiste keuze tussen 360 graden content of Animatie In de Masterclass kwamen twee varianten van VR aan de orde: 360 graden content of Animatie. Bij 360 graden heb je twee opties: een vast contentaanbod van een partij dat past bij de leerdoelen of het zelf maken van content, door leerlingen en/of docenten. Het eerste levert vaak een teleurstelling op door de inflexibiliteit van de vaste content. Kies je voor animaties? Dan maak je vooral lesstof gericht op simulaties waarbij leerlingen virtueel bijvoorbeeld iets kunnen beetpakken, zoals een virtueel lasapparaat. Animaties slaagt alleen als je op je school hiervoor écht een diepgaand commitment hebt. Echter, de content voor deze variant is prijzig en complex om te maken.” Samenvattende adviezen Tot slot vatte Tom een aantal adviezen samen voor vmbo-scholen binnen STO Twente die aan de gang willen met (content maken voor) VR: “Vermijd vrijblijvendheid en regel commitment, stel het doel dat je met VR wilt bereiken samen superscherp vast. Zorg ook dat je in je school voor VR een kartrekker hebt en vooral: maak de toepassing van VR niet complexer dan nodig is; houd altijd de eenvoud op het (digitale) netvlies.” Content maken? Begin gewoon samen en bouw daarop voort… De circa 30 deelnemers aan de Masterclass waren voornamelijk geïnteresseerde techniekdocenten. Na afloop werd er volop gediscussieerd. De consensus? VR is prachtig, maar valt of staat met relevante, educatieve content. Hoe we die gaan maken binnen STO Twente? Marieke Rinket, programmamanager STO Twente: “Het devies is praktisch beginnen met elkaar vanuit de diverse profielen en vertrekkend vanuit de basisvaardigheden die we met VR al hebben. Al lerend kunnen we vervolgens voortbouwen op de eerste resultaten. Het komt er nu op aan dat we samen de eerste stap zetten om zelf content te maken op basis van de 360 graden variant. Dat kan praktisch starten door vanuit de profielen ontwikkelteams in te richten en hiermee vanuit het profiel inhoudelijk aan de slag te gaan. Op de vorming van deze ontwikkelteams komen we snel terug.” MENU

Drones & Docenten? Ready for take-off! Eindelijk was het zover! Na uitstel door corona deed op 28 mei een grote groep docenten van Twentse vmbo’s praktijkervaring op met vliegen met drones. Want ook voor de eigentijdse dronetechniek geldt: alleen als je deze innovatie als docent zelf beheerst, kun je je leerlingen meenemen op deze spannende techniekreis! De toepasselijke locatie van deze Droneclass? Space053 op het voormalige Vliegveld Twente. Bijzonder was ook de deelname vanuit het primair onderwijs. Alvast een mooie eerste bouwsteen voor een doorlopende leerlijn drones! “Vlieguren” maken De middag was speels ingestoken met een stukje inleidende theorie, maar vooral heel veel zelf uitproberen. Bedoeld om de docenten zelf “vlieguren” te laten maken. De essentie van het besturen van een drone draait om een fijngevoelige coördinatie tussen je ogen en handen. Wat uiteraard hielp, is dat het gros van de deelnemers inmiddels in het bezit is van het officiële EU Dronebewijs. Met dit certificaat op zak geven zij hun leerlingen officieel bevoegd onderwijs in vliegen met drones.Meer zelfvertrouwen Sem van Geffen trad op als drone-trainer en is mede-eigenaar van organisator Droneclass: “Voor docenten geeft deze training meer zelfvertrouwen. Door het zelf te ervaren komen ze boven de stof te staan. Ze leren hier vliegen met exact dezelfde drones als waar hun leerlingen straks ook mee komen te vliegen.” Ludiek onderdeel van de training was de uitdaging om met je drone de snelste tijd te halen binnen een lastig vliegtraject. En wat bleek? Niet alleen leerlingen zijn competitief, maar volwassen docenten uiteraard ook! “De positieve ervaring met techniek via drones is voor jonge leerlingen heel waardevol” Positief effect op techniekbeleving Pascal ter Braak, docent techniek CT Stork College: “Het is inderdaad een kwestie van ervaren door vlieguren te maken. Die ervaring breng ik over op de leerlingen en in mum van tijd vliegen ze zelf met de drone rondjes in het lokaal. Dat doet ook wat met het zelfvertrouwen van het kind. Die positieve ervaring met techniek via drones is voor jonge leerlingen heel waardevol. Plus de maatschappelijke toepassingen van drones bijvoorbeeld in de landbouw, de bouw en zorg spreken leerlingen ook aan. We geven drone-les in de eerste en tweede klas. Als ze er maar zin in krijgen en het leuk vinden. Daar gaat het ons om. We merken al dat sommige kinderen er ook in hun vrije tijd mee bezig gaan. Ook in de bovenbouw maken we docenten enthousiast en die willen heel graag meedoen. Drones zijn bij ons nu al een onderdeel van het curriculum, puur bedoeld voor leerlingen om met drones kennis te maken. We hebben inmiddels ook al een Talon drone, een programmeerdrone. Die vliegt veel stabieler. Die kun je voeden met instructies die je bijvoorbeeld in je telefoon hebt geprogrammeerd. Leerlingen krijgen daarmee ook het facet programmeren mee, als ze willen. We laten drones op school zo breed mogelijk terugkomen zodat leerlingen een zo goed mogelijk beeld krijgen van wat je ermee kunt. Ook zien we dat meisjes hierin geïnteresseerd zijn. Het is niet alleen een ding voor jongens.” Verbinding met Primair Onderwijs Ook Corine Noordink nam deel aan de Droneclass: “Ik werk onder andere twee dagen per week in het doe- en ontdeklab Diskoever. Vanuit hier brengen we nieuwe technologieën het basisonderwijs in zoals programmeren, 3-D printen en virtual reality. We leren leerkrachten hoe die technieken werken en hoe zij die in de klas kunnen inzetten. Voor drones heb ik inmiddels beide brevetten gehaald. Vanuit Diskoever ben ik nu dus ook voor drones een ambassadeur richting het primair onderwijs. Samen met techniekdocent Wendy Pereira-Smit van het Bonhoeffer College Geessinkweg en Tim Post van Kids4Twente gaan we in het komend schooljaar in ieder geval in de subregio Enschede een project draaien waarbij klassen in het basisonderwijs een project doen rondom drones.” Kids4Twente biedt basisscholen en middelbare scholen in Enschede doorlopende hulp bij het onderwijzen van wetenschap en technologie. Wendy Pereira-Smit: “We gaan met de docenten die hier de dronetraining volgen vlieglessen geven aan onze leerlingen. Ook leren ze filmen met de drones en de opnamen monteren. Daarnaast gaan we met drones een project draaien in het kader van het W&T-menu. Supertof!” Samen professionaliseren in leergemeenschap Ook de STO subregio Almelo is actief met drones. Eric van Bunnik: “Dit drones-project gaat over meerdere STO-activiteiten heen en daaruit is nu een leergemeenschap ontstaan. We gaan samen lesmateriaal ontwikkelen en zetten een gezamenlijk keuzevak drones op: één voor alle profielen en één verdiepend voor techniek. Door het samen ontwikkelen van lesmateriaal en het delen daarvan leren we van en met elkaar. In deze leergemeenschap borgen we dat we kennis ontwikkelen. En die kennis ook behouden binnen het overkoepelende drones-team, in plaats van per vmbo-school. Eveneens ontwikkelen we een speciaal drones-project voor de onderbouw met kleine zelfbouw drones en vliegen zonder brevet. Ook beginnende docenten nemen we zo mee in het traject.” MENU

Doorlopende leerlijn drones is airborne Vliegen met drones krijgt binnen STO Twente steeds meer power. Elke subregio heeft zijn eigen ‘aanvliegroute’. Neem Het Bonhoeffer College uit de STO subregio Enschede: daar werken ze hard aan een doorlopende leerlijn voor drones van basisschool-vmbo-mbo. Een super geslaagd onderdeel daarvan was het drone event ‘Vlieg met ons mee!” op 27 september bij Space53 en Twente Airport, beide gevestigd op de Technology Base. “Speciaal bedoeld voor zowel basisschoolleerlingen als vmbo-leerlingen. Hiermee bouwen we concreet aan een doorlopende leerlijn drones”, aldus de altijd enthousiaste aanjager Wendy Pereira – Smit. Hiervoor werkt zij nauw samen met Corine Noordink, leerkracht en ontwikkelaar bij Diskoever én aangehaakt bij STO Twente. Leerlijn drones geïntroduceerd Verleden jaar startte het Bonhoeffer College in de STO subregio Enschede met het project Drones. Wendy Pereira - Smit: “STO Twente maakte het mogelijk dat zes (techniek)docenten en een docent uit het basisonderwijs hun vliegbrevet konden halen. Zij zijn nu allemaal bevoegd.” Op het Bonhoeffer College is inmiddels de leerlijn drones geïntroduceerd. Wendy: “Op basis van nieuw ontwikkeld lesmateriaal maken leerlingen vanaf leerjaar 1 spelenderwijs kennis met dronevliegen. Een onderdeel hiervan is een box met kleine drones waarmee ze in de klas veilig kunnen vliegen. Vorig jaar is dat lesmateriaal ook gepresenteerd aan de basisscholen in Enschede op de aanbiedingsmarkt van Kids4Twente. Een platform waar basisscholen kunnen putten uit onderwijs voor W&T.” Lesmateriaal koppelen aan werkbezoek Wendy: “Deze dronebox als lesmateriaal is goed ontvangen. Naast twee kleine drones in deze box leveren we daarin ook lesmateriaal mee zoals over: wat is de geschiedenis van de drone? Wat betekent het begrip vliegvaardig? Hiervoor hebben we een lesboek gemaakt met oefeningen die de leerlingen op dit event konden uitvoeren, met eveneens ondersteuning voor de docent. Ook bevat de box posters met QR-codes zodat leerkrachten en docenten de dronelesfilmpjes terug kunnen zien met hun leerlingen. Eveneens komt een belangrijke vraag in dit lesmateriaal aan de orde: hoe word je eigenlijk dronepiloot van beroep? Een onderdeel van de LOB (Loopbaan Oriëntatie). Een aantal basisscholen in Enschede en omgeving maakt inmiddels volop gebruik van dit lesmateriaal als onderdeel van het droneproject “Vlieg met ons mee!” Hierdoor kregen we het idee dit lesmateriaal te koppelen aan een werkbezoek op Space53 op de Technology Base op Vliegbasis Twente. Leerlingen uit hoofdzakelijk groep 7 en 8 van vier basisscholen uit Enschede én leerlingen leerjaar 1 van Bonhoeffer College Geesinkweg deden hieraan mee.” Bedrijfsbezoek, spetterende demo dronevliegen en rondrit Het veelzijdige event bestond onder andere uit een bedrijfsbezoek bij gastheer Space53. Dit is een test- en ontwikkelcentrum voor onbemande systemen in de lucht, op het land of in het water. Wendy: “Ook kregen de leerlingen uit zowel de basisscholen als vmbo een spetterende demo dronevliegen verzorgd door professionals van de Luchtmacht.” Het feit dat deze professionele drones maar liefst 50.000 euro kosten, liet de monden wel even zakken van bewondering. Wendy: “Natuurlijk lieten de leerlingen binnen in de hal ook hun eigen vliegvaardigheden op een heus raceparcours zien. Er zijn ook leerlingen die zelf obstakels voor de race hebben meegenomen. Deze obstakels hebben ze tijdens de les op school gemaakt in het kader van de ontwerpopdracht die in het lesmateriaal zit.” Het derde onderdeel was een rondrit over het vliegveld. “Dankzij sponsoring hebben we een bus kunnen inhuren voor deze dag”, benadrukt Wendy. Uiteraard hebben de leerlingen van de basisscholen en vmbo eerst uitleg gehad op school over de veiligheidsvoorschriften op een vliegveld.” Martijn Mennen, programmamanager Space53: “Het is bijzonder om hier het basis- en voortgezet onderwijs samen bezig te zien met drones, in totaal 120 jonge leerlingen! Voor ons is dit de eerste keer om deze jonge doelgroep hier te mogen ontvangen. Heel mooi, want met de acceptatie van drones als innovatieve techniek kun je in onze ogen niet vroeg genoeg beginnen!” Doel: ontwikkelen doorlopende leerlijn Het doel van Wendy en haar collega’s binnen STO Twente is om een doorlopende leerlijn voor dronevliegen te ontwikkelen. Wendy: “Hierbij kijken we niet alleen naar het basisonderwijs, zoals met deze dag op Vliegveld Twente, maar borgen we ook dat ons lesmateriaal aansluit op het mbo. Ik kan trots melden dat ik dit schooljaar mijn eerste kandidaat op het Bonhoeffer College heb die het Keuzevak Drones gaat afsluiten. Nu geven we dronevliegen in klas 1 van het vmbo. De bedoeling is dat klas 2 er ook in gaat meedraaien. En in de bovenbouw wordt dronevliegen een keuzevak, dat de leerlingen kunnen afsluiten onder de vlag van Dienstverlening & Producten (D&P). Op ROC van Twente zouden ze daarin verder kunnen leren, daar hebben we nu goede contacten voor lopen met ROC van Twente. Kortom, we gaan bij de doorlopende leerlijn voor een solide opbouw, we willen deze leerlijn duurzaam neerzetten. Dat is heel belangrijk.” Wendy kan melden dat de projectmatig aanpak van Het Bonhoeffer College vanuit STO Twente om tot een doorlopende leerlijn voor drones te komen ook de interesse heeft gewekt van andere STO-regio’s in Nederland. MENU

Leerlingen Stedelijk Vakcollege behalen Keuzedeel Domotica/besturing Op donderdag 17 februari nam de eerste groep van zes leerlingen van het Enschedese Stedelijk Vakcollege bij SMEOT hun certificaat in ontvangst voor het behalen van het Keuzedeel Domotica/besturing. Opnieuw een feestelijke mijlpaal, want keuzedelen introduceren, samen met het bedrijfsleven en praktijkscholen, is een belangrijk speerpunt van STO Twente. De feestelijke uitreiking was in het bijzijn van STO-collega Floor de Vries van het Stedelijk Vakcollege én een aantal ouders van de leerlingen. Uiteraard stond er voor iedereen iets lekkers klaar. De certificaten werden glunderend in ontvangst genomen. Deze eerste groep van zes leerlingen van het Stedelijk Vakcollege volgde het keuzedeel Domotica bij SMEOT. Hans Fokke, docent/coördinator SMEOT: “Dit valt onder het buitenschools leren in het kader van STO Twente. We hebben dit keuzedeel Domotica vanuit onze achtergrond op eigen initiatief uitgebreid met een stukje industriële besturing. Hiermee sorteren we alvast voor op de opleiding Mechatronica.” Intensief traject Bij een keuzedeel hoort ook theorie, normaal gesproken gegeven op het vmbo waar de leerlingen vandaan komen. Hans: “Maar het Stedelijk Vakcollege zat hier met een capaciteitsprobleem. Dus hebben we ook voor hun leerlingen de theorie voor domotica verzorgd. Opgeteld betekende dit dat deze leerlingen zeven weken lang elke week drie keer langskwamen, een intensief traject dus.” Leuk om te melden, is dat een aantal van deze leerlingen ook eerder dit schooljaar zijn geweest voor het keuzevak booglassen en CNC verspanen. Hans: “Het is de bedoeling ieder keuzedeel, ook dit voor domotica, af te sluiten met een excursie: “Door corona was dit niet mogelijk, maar we hebben hoop voor de toekomst.” Focus op doorlopende leerlijn Deze samenwerking op keuzedelen vanuit SMEOT met de vmbo’s van STO Twente dient ook een ander doel uit het Activiteitenplan van STO Twente. Hans: “Je kunt dit zien als puzzelstukjes die samen leiden tot een doorlopende leerlijn vanuit vmbo naar mbo. Het niveau dat we de leerlingen van het Stedelijk Vakcollege bieden met het keuzevak Domotica is in feite afgeschaald van onze reguliere mbo 2 opleiding. Daarmee leggen we op voorhand al het fundament voor een doorlopende leerlijn.” Ook andere vmbo’s welkom voor keuzevakken Hans: “Ook andere vmbo’s uit de subregio’s van STO Twente zijn hiervoor welkom bij SMEOT.” Het concept waarbij Twentse vmbo’s hun leerlingen zich laten oriënteren in het technisch vervolgonderwijs leeft sowieso, merkt Hans: “Neem de subregio Almelo e.o. De vmbo’s uit die STO-regio komen hier nu met hun derdejaarsleerlingen, meer vanuit het perspectief van een oriëntatieslag. Het gaat in totaal om drie bezoeken met dezelfde groep leerlingen. Eerst krijgen ze basis elektro en maken wat schakelingen. De tweede keer gaan ze aan de slag met de kant-en-klare pick & place unit vanuit het perspectief van industriële automatisering en de melkrobot. De derde dag staat in het teken van CNC verspaning.” MENU

STO Café in subregio Almelo e.o.: mooi accent op successen van keuzevakken De subregio Almelo e.o. heeft de naam alles nét even anders aan te vliegen onder de paraplu van STO Twente. Een imago dat zij eer aandeden met hun originele invulling van het STO Café op vrijdag 30 september. De locatie? Het stadion van Heracles in Almelo. Het programma was inhoudelijk sterk, met een breed gedeelde discussie over nut en noodzaak van Keuzevakken in het technisch bedrijfsleven. Geopend door Patric Wigman Het STO Café werd geopend door Patric Wigman, de verbinder bij uitstek in de subregio Almelo e.o.. Patrick complimenteerde de deelnemers met de hoge opkomst. Ook sprak hij speciaal zijn dank uit aan de samenwerkingspartners die acte de présence gaven, zoals STO-partner ROC van Twente. Uitleg over concept Baanbrekend Leren Na Patrick kreeg Stephanie van den Kieboom het woord. Zij is onder andere verantwoordelijk voor de communicatie van het concept Baanbrekend Leren, een initiatief van Sterk Techniekonderwijs Almelo e.o.. Via een heldere presentatie nam zij de deelnemers aan het STO Café mee door de gedachte achter Baanbrekend leren: “Overheid, bedrijfsleven en onderwijs aan elkaar koppelen op technisch vlak met als einddoel meer vmbo-leerlingen in de techniek in Almelo e.o..” De kracht van Baanbrekend leren? “Onder andere de koppeling aan de 7 Werelden van Techniek”, aldus Stephanie. Inspirerende discussie over technische Keuzevakken Vervolgens leidde Stephanie een paneldiscussie over twee Keuzevakken die de subregio Almelo e.o. met succes heeft geïmplementeerd: het Keuzevak Koudetechniek en het Keuzevak Duurzame Energie. Hoppenbrouwers Techniek Almelo heeft meegewerkt aan de pilot ‘Keuzevak Duurzame Energie’. In samenwerking met Sterk Techniekonderwijs Twente en Baanbrekend Leren hebben derdejaars vmbo-leerlingen van regionale scholen bij Hoppenbrouwers Techniek Almelo het keuzevak Duurzame Energie gevolgd. De leerlingen kwamen zeven dagdelen om zowel theorie- als praktijklessen te volgen op het gebied van duurzame techniek. Gerben Geelen, projectleider bij Hoppenbrouwers Techniek Almelo, is enthousiast: “Samen met leerlingen, scholen en bedrijven werken we aan het Twente van morgen!” Daarnaast werkt de subregio Almelo e.o. samen met het bedrijf Airco Joop voor het Keuzevak Koudetechniek, Joop Veneman: “Wij geven het Keuzevak Koudetechniek voor gemotiveerde vmbo-leerlingen. Wat wij weten, is dat leerlingen aanslaan door te dóen. Ze hoeven niet alle theorie direct te doorgronden, als ze maar weten hoe bijvoorbeeld een airco werkt en hoe je die installeert. Daarmee is al heel veel gewonnen om hen te laten kiezen voor techniek.” Interessante conclusies Uit de discussie met beide bedrijven over Keuzevakken in samenwerking met het technisch vmbo Twente kwam een aantal interessante conclusies naar voren: · Zet technisch niet direct te hoog in. De leerlingen hoeven niet alles te kunnen, als ze maar een positieve techniekervaring opdoen. · Kies voor de praktijk bij een Keuzevak en minder voor de theorie. · Help als vmbo -school het bedrijf het Keuzevak invullen, maar laat hen ook inhoudelijk de ruimte. · Geef vmbo-leerlingen eerst een stevige techniekbasis in de breedte. Ga niet op te jonge leeftijd al specialiseren. · Koppel een keuzevak heel herkenbaar aan de 7 Werelden van Techniek. · Als je als bedrijf meewerkt aan een Keuzevak, levert je dat ook meer techniekstagiaires op. · Betrek veel meer de ouders bij de besluitvorming rondom de techniekstudie voor hun kinderen. · Hybride leren heeft absoluut de toekomst. Inspirerende rondleiding Bijzonder ook was de professionele rondleiding door het stadion van Heracles. Ook hier bleek maar weer eens hoeveel techniek en technologie er nodig is om de vele voetbalwedstrijden en allerlei soorten events die het stadion host, te realiseren. Of, zoals een deelnemer aan het STO Café opmerkte: “Je zou bijna van sporttechnologie een apart Keuzevak maken!” Ervaringen uitwisselen Na de rondleiding was er in het spreekwoordelijke ‘café’-gedeelte van het STO Café alle ruimte om met elkaar in gesprek te gaan en ervaringen uit te wisselen. Hier ging dan ook de discussie over de kansen en mogelijkheden van technische Keuzevakken gewoon door. Als één conclusie gerechtvaardigd is na deze Almelose editie van het STO Café, dan is deze dat STO Twente zich gelukkig mag prijzen met een stevige samenwerking tussen vmbo-scholen en het technisch bedrijfsleven! MENU