5b9c4c38-931f-447d-9924-478c6b6c4cef STO subregio Almelo e.o. op bezoek bij opleidingscentrum Kampus in Rijssen De STO subregio Almelo e.o. oriënteert zich graag breed, dus ook buiten het werkgebied. Zoals op woensdag 21 juni met een bezoek aan het gastvrije opleidingscentrum Kampus in Rijssen. Een uitgelezen moment om aansluitend ook te vergaderen over alle lopende en voorgenomen STO-zaken, in een door Kampus beschikbaar gestelde overlegruimte. Opleidingscentrum voor veelzijdig vakmanschap Rond de 15 STO-collega’s uit Almelo e.o. werden hartelijk ontvangen door Anniek van Buren. Zij is verantwoordelijk voor de marketing van REMO West-Twente, één van de partners van Kampus. Anniek verzorgde een veelzijdige rondleiding langs alle opleidingsdeelnemers in Kampus. Anniek: “Kampus is een opleidingscentrum in Rijssen voor verschillende vakopleidingen uit sectoren waarin veel vraag is naar talentvolle vakmensen, van bouw, installatietechniek en zorg tot en met retail. De opleidingspartners in Kampus zijn ROC van Twente, REMO, Bouwmensen en Zorggilde.” Daarnaast hebben de netwerkpartners van Kampus, onder meer in de transport en logistiek, infra en interieurbouw, een belangrijk aandeel in het nieuwe concept. Het viel de STO-collega’s op dat bij alle vakopleidingen de allerlaatste hoogwaardige apparatuur voor de leerlingen stond opgesteld. Anniek: “Dit is het resultaat van onze nauwe samenwerking met het bedrijfsleven.” STO Twente partner CSG Reggesteyn actief betrokken Ook STO Twente partner CSG Reggesteyn is actief betrokken om leerlingen uit de bovenbouw bij Kampus les te kunnen geven. Anniek: “Het doel van Kampus, met daarbinnen het Experience Center, is dat het ook vmbo-leerlingen motiveert om een beroep in de techniek te kiezen.” Niet voor niets is CSG Reggesteyn al in Kampus actief met de afdelingen BWI en PIE bij respectievelijk Bouwmensen en Remo. Sterker nog: het souterrain van REMO wordt momenteel volledig ingericht als volwaardig PIE-lokaal voor het voortgezet onderwijs. Na de herfstvakantie zal het deels in gebruik zijn voor de PIE-leerlingen van CSG Reggesteyn. Experience Center: alle vmbo-leerlingen uit Twente zijn welkom Hart van Kampus is het Experience Center. Dit wordt de innovatieve etalage voor nieuwe trends en ontwikkelingen in de bouw, de zorg, retail en techniek. Anniek: “Hier zal het bruisen van de energie, waar bedrijven zich presenteren en hun nieuwste innovaties lanceren. Jongeren en volwassenen kunnen in het Experience Center nieuwe skills ontdekken, hun talenten ontwikkelen en daar vervolgens verder mee aan de slag. Het Experience Center wordt ook een plek voor verbinding, ontmoeting en branche overstijgende samenwerking en zal openstaan voor leerlingen van het vmbo uit heel Twente.” Koninklijk bezoek! Koning Willem-Alexander bezocht woensdag 28 juni opleidingscentrum Kampus in Rijssen, samen met minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Een enorme eer met ook een groot aantal positieve reacties. Aansluitende vergadering Na de inspirerende rondleiding en een kop koffie gingen de bezoekers uit Almelo e.o. rond de tafel om een aantal STO-gerelateerde onderwerpen door te nemen. Zoals de inhoud en de jaarplanning van het succesvolle concept van school overstijgende keuzevakken en ook de plannen hiervoor in het schooljaar 2023 – 2024. Ook de overlegstructuur binnen STO Almelo e.o. kwam aan bod met enkele aanpassingen om dit nog meer gestructureerd en efficiënter aan te vliegen. Tot slot kwam ook de voortgang over de nieuw te ontwikkelen hybride app naar voren, waarover in het najaar meer te lezen is in de nieuwsbrief van STO Twente. Namen de STO subregio Almelo: “Kampus, bedankt!” MENU

dabd8a2c-33e6-4bd9-a3b7-f80abe1d9179 Experience Center Rijssen: technische inspiratie- én lesomgeving In Rijssen wordt er gebouwd aan Kampus voor de regio West-Twente. Een professionele plek voor innovatie en inspiratie waar technische opleidingen, cursussen en het bedrijfsleven samenkomen. Een voor jonge leerlingen aantrekkelijk onderdeel hiervan is het Experience Center, het fysiek centrale hart van Kampus. “Dit wordt ook dé plek voor Twentse vmbo-leerlingen om te ontdekken hoe technologie een rol speelt in techniek, bouw, en zorg. Uiteraard gebaseerd op de 7 werelden van techniek”, vertelt Maarten Scholten. “Ook gaan we het Twents vmbo hier uitnodigen voor allerlei events”. Maarten wordt manager van Kampus, en blijft daarnaast projectcoördinator Sterk Techniekonderwijs voor Rijssen. Centrale leerplek voor vakmanschap Kampus is een centrale leerplek waar van alles gebeurt op het gebied van vakmanschap. Niet alleen voor de jonge student, maar voor iedereen die zich wil ontwikkelen op onder andere het gebied van techniek, bouw en zorg. Dus niet alleen voor vmbo-leerlingen en mbo-studenten, maar ook trajecten voor leven lang leren en na- en omscholing. Maarten: “Beroepen die bij Kampus geleerd kunnen worden zijn voornamelijk praktisch. Dit is bijvoorbeeld de timmerman, metselaar, monteur of lasser. Maar ook de opleidingen Zorg en Commercie & Ondernemen krijgen hier een plek.” Daarnaast start komend schooljaar een nieuwe, innovatieve opleiding, genaamd Smartbuilding. Sterke partners Binnen Kampus werken samen onder andere ROC van Twente, REMO West-Twente en Bouwmensen; instellingen met de focus op vakmanschap in de regio. Maar bijvoorbeeld ook CSG Reggesteyn is actief betrokken om leerlingen uit de bovenbouw bij Kampus les te kunnen geven. Maarten: “Het doel van Kampus met daarbinnen het Experience Center, is dat het jongeren motiveert om een beroep in de techniek te kiezen.” Niet voor niets is CSG Reggesteyn al in Kampus actief met de afdelingen BWI en PIE bij respectievelijk Bouwmensen en Remo.” Experience Center: kloppend technologisch hart van Kampus Voor het verbinden van alle partijen wordt een speciale plek ingericht, namelijk het Experience Center. Maarten: ‘Dit is het gezamenlijke deel waar we ook allerlei zaken gaan organiseren, zoals introductiedagen en events. Deze ruimte zal dan weer uitlopen naar al de verschillende afdelingen in het gebouw.’ Leidraad: 7 werelden van techniek In Kampus, en dus ook het Experience Center, is het concept van de 7 werelden van techniek als leidraad genomen om bepaalde thema’s in de techniek uit te lichten. Maarten: ‘Dit is al een bestaand concept dat op vele plekken binnen het onderwijs gebruikt wordt, vooral ook binnen STO Twente. Het is mijn taak om de 7 werelden om te zetten in evenementen waarin specifieke thema’s worden uitgelicht. Dit zal bijvoorbeeld de vorm krijgen van een themaweek waarbij ook het bedrijfsleven en vmbo-scholen betrokken worden, zo kunnen we ieder jaar twee of drie thema’s behandelen.” Andere evenementen waar Kampus aandacht aan wil besteden is één keer per jaar een Girls’ Day om meiden te laten zien dat techniek heel mooi is, maar er zijn ook ambities om Skills vak-wedstrijden hier plaats te laten vinden. Maarten: “Kortom, ook het technisch vmbo betrekken we bij dit soort evenementen. Daarbij benadruk ik graag dat het Experience Center openstaat voor leerlingen van het vmbo uit heel Twente.” MENU

750c6136-47be-435e-bd16-94b5d54173ad Solarteam Twente en STO Twente slaan de handen ineen Woensdag 18 mei tijdens de STEL-dagen in het Almelose Heracles stadion vond de aftrap plaats van een samenwerking tussen het Solarteam Twente en Sterk Techniekonderwijs Twente. Hun nieuwe Solar Challenge zonneauto Red Horizon, de winnende auto van Solar Challenge 2021, was voor honderden vmbo-leerlingen uit de subregio Almelo e.o. een onweerstaanbare bron van technologische inspiratie. Uniek was de presentatie van de Solar Challenge zonneauto Red Horizon, van de UT, tijdens het STO Twente STEL-event. Dit evenement, met de primeur in het voorjaar van 2022, is opgebouwd rondom vier onderwerpen opgebouwd: Sport & beweging, Techniek & technologie, Energie & duurzaamheid en Leefstijl & gezonde voeding. Vmbo-leerlingen maken hiermee op een speelse en educatieve manier kennis. Het bijbehorend Solarteam Twente won hiermee de Solar Challenge Morocco 2021. Eerstejaars leerlingen konden kijken en vragen stellen over de Solar Challenge zonneauto en met een VR bril een virtueel ritje maken. Judith Tel is lid van het Solarteam Twente: “We zijn hier graag present bij STEL om de leerlingen te laten zien hoe gaaf dit is en wat je allemaal met zonne-energie kunt bereiken. Ook leggen we uit hoe je efficiënt en duurzaam met energie kunt omgaan door de zon te gebruiken. Onze Solar Challenge zonneauto spreekt de jeugd enorm aan, merken we.” Een opmerking van een leerling: “Ik wil de wereld helpen redden met technologie. Ik heb nu ontdekt dat dit ook met zo’n gave raceauto op zonne-energie kan!” Duurzame samenwerking STO Twente en het Solarteam Twente gaan een duurzame samenwerking opzetten. Kant-en-klare lesprogramma’s, een masterclass en technologische materialen brengen de bevlogenheid van dit team rond energiezuinige nieuwe technologie nog dichter bij de scholen. Remco Hoen van het Solarteam Twente: “Als team hebben we een verantwoordelijkheid naar de samenleving om technologische educatie ook voor vmbo-leerlingen op te pakken. De studenten van het Solarteam Twente vinden het leuk om hun activiteiten op scholen hiermee uit te breiden. We merken dat ons avontuur met de Solar Challenge zonneauto en de Solar Challenge ook heel inspirerend werkt op jonge mensen. Het laat hen op een spannende manier zien wat je met techniek kunt doen en waarom het zo leuk is. En ook dat je niet allemaal op de havo of het vwo hoeft te zitten om heel ver te kunnen komen met techniek.” Masterclass, AR en meer… De samenwerking tussen STO Twente en het Solarteam krijgt inmiddels concreet vorm. Remco: “Door de STEL-dagen kwam er heel veel energie los en is de samenwerking met STO Twente gaan rollen. Voor komend schooljaar 2022 -2023 komen er bijvoorbeeld een masterclass rond zonne-energie en de Solar Challenge zonneauto voor het basisonderwijs beschikbaar. Ook gaan we een Augmented Reality video maken waarbij vmbo-leerlingen echt interactie hebben met de Solar Challenge zonneauto en in drie dimensies zelf ontdekken hoe bepaalde technologische systemen in elkaar zitten. Heel handig, want het is niet mogelijk om de kwetsbare Solar Challenge zonneauto altijd op scholen op locatie neer te zetten. Met de AR video gaat de Solar Challenge zonneauto digitaal op bezoek!” Tot slot is STO Twente, samen met Techni Science, voor scholen aan het kijken hoe we een zonnepaneeltje in kunnen zetten om met Lego of de lasersnijder zelf een zonneauto kunnen maken. Meer weten? Docenten en leerlingen kunnen met al hun vragen terecht op www.solarteam.nl/education . En kijk ook vast op de site https://www.baanbrekendleren.nl/leerkracht-po voor onze andere masterclasses PO van STO Almelo e.o. MENU

33aa5e75-aed3-4077-b10c-a46fb248016c Creatieve brainstorm tijdens Bedrijvenoverleg planvorming Oldenzaal Samenwerking met techniekbedrijven is een belangrijk doel van STO Twente. De STO subregio Oldenzaal pakt dit praktisch op met tal van activiteiten. Op 26 februari organiseerde de subregio Oldenzaal een bijeenkomst op het Twents Carmel College aan de Potskampstraat voor de deelnemende bedrijven. Het doel was tweeledig: informeren over de activiteiten in de periode 2020 t/m 2024 en het genereren van ideeën voor nieuwe planvorming voor 2025 t/m 2028. Wout Ensink, projectleider STO Oldenzaal: “De discussie was uiterst constructief.” Terugblik op eerste jaren van STO Twente Wout: “Eerst hebben we de bedrijven laten zien welke activiteiten we de afgelopen jaren met STO hebben ontwikkeld en uitgevoerd. Neem een activiteit als Techniek Tastbaar waarbij circa 40 bedrijven zich op het Twents Carmel College presenteren. Ongeveer 50% van de deelnemende leerlingen aan Techniek Tastbaar in de subregio Enschede geeft aan dat zij hierdoor beter weten wat ze later met techniek kunnen.” Interessant was eveneens de presentatie van de concrete cijfers die al deze inspanningen hebben opgeleverd. Wout: “We zien een stijging in zowel het absolute als percentuele aantal leerlingen dat voor een technisch profiel kiest. Bij de start van STO was dit 204 en in het schooljaar 23-24 steeg dit naar 327.” Ook het basisonderwijs was uitgenodigd voor de bijeenkomst. Wout: “Een directeur van een grote basisschool in Oldenzaal sprak haar verwondering uit over hoeveel er in de periode 2020 - 2023 al samen is ontwikkeld en uitgevoerd.” Ideeën genereren planvorming Het tweede deel van het programma was het genereren van ideeën voor nieuwe planvorming voor 2025 t/m 2028. En dan specifiek voor de doelstelling 1 en 2: het verhogen van de instroom in het technisch vmbo en het versterken van de kwaliteit van het technisch vmbo. Wout: “We hebben de vraagstelling bewust breed gehouden. De bedrijven gingen hiermee in groepjes van circa vier personen aan de slag onder het genot van een hapje en drankje. Zij noteerden per doelstelling op hoofdlijnen allerlei ideeën en suggesties.” Rode draad in opbrengsten Welke rode draad ziet Wout in de opbrengsten van deze sessie? “De bedrijven focussen bijvoorbeeld op de invulling van stages. Hoe doen we dat nu? En hoe kunnen we die eventueel zo aanpassen dat deze nog beter bij de doelen van de bedrijven passen? Ook een suggestie van de bedrijven was om de ouders er veel meer bij te betrekken en de onderwijscollega’s nog meer buiten de school te brengen om nieuwe kennis en ervaringen op te doen. Een voorbeeld? De gastlessen vinden nu nog veel plaats binnen de school, maar die zou je ook binnen de bedrijven kunnen verzorgen. Dan bezorg je niet alleen de leerlingen een externe ervaring, maar ook de docenten.” Koersen op vernieuwing Ook werd er constructief gediscussieerd over het aangereikte thema ‘aanhaken bij technische vernieuwingen in de markt’. Wout: “Het examenprogramma vernieuwt niet zo vaak. De bedrijven willen dat het vmbo-onderwijs ook vernieuwingen in haar lessen en dus curriculum verwerkt. Met als doel het technisch vmbo-onderwijs actueler en daarmee misschien voor de jeugd ook meer aansprekend te maken. Daardoor geven we de leerlingen onderwijs dat beter aansluit bij wat er in de markt gaande is.” Eveneens stimuleren de bedrijven het vmbo om de interesse voor instroom in de techniek zo breed mogelijk aan te vliegen. Wout: “Dit betekent dat we ook eens een uitstapje buiten ons curriculum moeten wagen.” Ook basisscholen uitgenodigd Zoals gezegd: Wout en zijn collega’s hadden de uitnodiging voor deze bijeenkomst ook naar de bij STO betrokken basisscholen gestuurd: “Vanuit die groep kwam het idee om specifiek iets op te pakken voor scholing van leerkrachten en speciaal voor hen STO-bijeenkomsten te organiseren. Bedoeld om elkaar te informeren en te inspireren. Ook noemden zij, evenals de bedrijven, meer ouderparticipatie. Binnen LOB zou dit een stevigere plek moeten krijgen.” Originele invalshoek hybride instructeur Ook het concept van de hybride instructeur werd in de discussies meegenomen. Wout: “Een bedrijf gaf aan best een werknemer naar onze school te willen sturen, maar gaf meteen de suggestie mee ook een techniekdocent van de school naar zijn bedrijf te zenden om mee te helpen in de werkplaats. Enerzijds pure mankracht die het werk van het bedrijf verlicht, maar ook als een soort docentstage om kennis op te doen. Kortom, het idee van een wederzijdse kennisuitwisseling tussen school en bedrijf.” Wout en zijn collega’s nemen dit in ieder geval in overweging: “Sowieso nemen we in de planvorming voor 2025-2028 meer aandacht mee voor docentstages, bijvoorbeeld elk jaar een dag of twee bij een bedrijf aan de slag gaan om nieuwe indrukken op te doen.” Vervolg Wat gaan Wout en zijn collega’s doen met de opbrengsten uit de brainstorm? Wout: “In de regio Oldenzaal hebben we een groep van twaalf collega’s van de vier verschillende vestigingen: de vmbo-locaties en de onderbouwlocaties. Een gevarieerd gezelschap dat nadenkt over de nieuwe planvorming 2025-2028. De input van de bedrijven nemen we mee naar twee bijeenkomsten van deze groep in maart. Die gebruiken we om de ideeën te beoordelen en te concretiseren.” Wout benadrukt dat de ideeënvorming begin mei klaar moet zijn: “Die deadline geldt ook voor alle andere subregio’s van STO Twente.” MENU

d4d87e01-d9d3-410d-bc4d-a888f96e6b45 Praktijk-realistisch leren stevig ingebed in driehoek vmbo-bedrijfsleven-mbo Op 7 september kregen leerlingen en ouders van Het Stedelijk Alpha en het Bonhoeffer College aan de Wethouder Beversstraat uitleg over de keuzedelen die in het nieuwe schooljaar 2023 – 2024 zijn te volgen in leerjaar 4 bij de profielen PIE en BWI. Het team van beide scholen ontwikkelde samen een sterk programma waarbij een groot gedeelte van de lessen bij bedrijven/instellingen en opleidingscentra plaatsvindt. Ronald Rondeel, projectleider Sterk Techniekonderwijs subregio Enschede: “Complimenten voor de deelnemende bedrijven en het team techniek van beide scholen. Er is hard gewerkt om praktijk-realistisch leren écht heel concreet te maken. Dit staat ook heel hoog in het vaandel van STO Twente. De driehoek vmbo-bedrijfsleven-ROC/mbo is krachtig en we hebben de ouders meegenomen in dit mooie plan.” Uitgangspunt; praktijk-realistische situaties Ronald: “De leerlingen hebben in leerjaar 3 al gekozen voor het volgen van deze keuzevakken in het huidige leerjaar 4. Bijzonder is dat een keuzedeel is opgebouwd uit een collegiale combi van vmbo-bedrijf-mbo. Leerlingen gaan deels naar school en deels naar buiten. Want wij, als samenwerkende vmbo-scholen, vinden het belangrijk dat onze leerlingen zoveel mogelijk in aanraking komen met leren in een praktijk-realistische situatie. Voor het komende schooljaar hebben we daarom een integraal programma ontwikkeld waarbij een groot gedeelte van de keuzedelen bij bedrijven/instellingen en opleidingscentra plaatsvindt.” Teamwork Bij PIE en BWI gaat het concreet om de vakken Domotica, Koudetechniek, Meubelmaken en Schoonmetselwerk: “Bijvoorbeeld bij koudetechniek gaan de leerlingen een blikjeskoeler maken en bij procestechnologie bezoeken ze een aantal bedrijven in deze sector.” Ronald benadrukt graag dat dit zonder het Team Techniek niet zou zijn gelukt zou zijn om een dergelijk programma samen te stellen. “Elke partij die hieraan deelneemt kan daardoor haar eigen kracht volledig inbrengen.” Stevige samenwerkingen De leerlingen volgen praktijklessen van het keuzevak koudetechniek bij Emondt koeltechniek (Enschede) of Pool koudetechniek (Hengelo). Ronald: “Het keuzevak domotica zal bij SMEOT, bedrijfsvakschool in Hengelo, plaatsvinden. Voor het keuzevak procestechniek zijn wij een samenwerking aangegaan met ROC van Twente.” Tijdens de voorlichtingen stelden de docenten, bedrijven en onderwijsinstellingen zich aan de ouders en leerlingen voor. Onder andere nut en noodzaak van buitenschools leren, een vernieuwende vorm van leren, werd helder uitgelegd. Ook heel belangrijk: mede dankzij STO Twente is het vervoer van de leerlingen per busjes naar de verder gelegen locaties structureel door de scholen zelf geregeld. Ronald: “Ook dit aspect geeft een stuk rust in de organisatie.” Blijf in verbinding Ronald houdt de deur open voor de mogelijkheid dat in de subregio Enschede nog meer techniekbedrijven aansluiten bij dit programma met keuzedelen in de praktijk: “Vorig jaar zijn we hiermee gestart en nu krijgt het massa en inbedding. De kunst is ook dat we dit programma goed en frequent blijven volgen en evalueren met elkaar. Het is essentieel dat alle betrokken partijen met elkaar in verbinding blijven zodat we dit van een ad hoc actie naar een structurele inbedding tillen. We moeten de partners waarmee we nu samenwerken echt ín ons onderwijs trekken, betrekken bij onze doelstellingen en blijven koesteren. Van belang is ook bij dit soort samenwerkingen dat de school de regie blijft houden over de eveneens door de school uitgezette rode draad. Wij zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit. Je ziet ook dat de deelnemende bedrijven en mbo-opleiders van ons verwachten dat we hiervoor een strakke organisatie neerzetten en hen volledig ontzorgen. Alleen dan krijg je hen voor de volle 100% mee.” Een tip Heeft Ronald nog een tip voor andere scholen die een soortgelijk traject willen starten? ? Ronald: “Alles start met het betrekken van de mbo-opleidingen. Alleen samen krijg je dit van de grond. Wel is het bepalend welke soort techniekbedrijven je hiervoor beschikbaar hebt in je eigen subregio.” MENU

e5167790-d070-43f1-b1d8-42a3e67339e7 Sla de spijker op de kop: STO gebaat bij meetbare techniekpromotie In alle STO-regio’s in Nederland wordt hard gewerkt aan techniekpromotie. Dit betekent in de praktijk vaak het etaleren van de nieuwste ‘technieken’ aan jongeren om hen te boeien voor bijpassende studies en beroepen. Tim Post adviseert STO Twente: “Onderwijsontwikkeling begint met meetbare opbrengsten, niet met lesmiddelen. De hamvraag is hoe onze ambitie zich vertaalt in effectieve techniekpromotie voor onze doelgroepen. Deze opbrengstgerichte aanpak borgt dat uitwerkingen van onze ambitie leiden tot doeltreffende onderwijsactiviteiten. Dit advies druk ik álle STO-regio’s in Nederland op het hart.” Tim Post is onderwijspsycholoog (PhD), gespecialiseerd in W&T-onderwijs en onder meer werkzaam als coördinator van het Technologie Platform Enschede. Aan onderwijswetenschappelijke bouwstenen voor effectieve techniekpromotie is geen gebrek, weet Tim: “Wereldwijd hebben beleidsmakers, onderwijzers en het bedrijfsleven zich al ingezet voor techniekpromotie onder jongeren. STO is daarin niet nieuw. Onderzoek naar deze initiatieven heeft waardevol inzicht opgeleverd in doeltreffende techniekpromotie. In mijn ogen is de kloof tussen deze kennisbasis en de praktijk nog groot. Zonde, want dit laat veel werkgroepen onnodig worstelen met theoretische vragen of het laat hen investeren in goedbedoelde initiatieven die in het verleden nauwelijks effectief bleken. Ik denk dat STO daarom gebaat zou zijn bij een praktijkgerichte werkwijze voor gefundeerde en meetbare techniekpromotie. Daarmee helpen we werkgroepen spijkers met koppen te slaan.” Bundel de krachten van wetenschap en de onderwijspraktijk “Het is een cliché, maar meten is weten. In de eerste plaats niet alleen om te weten of onze techniekpromotie effectief is, maar vooral om docenten te informeren welke concrete opbrengsten we precies van hen verwachten. Meetbare techniekpromotie ontstijgt algemene activiteitenplannen. Neem bijvoorbeeld de ambitie om de beelden en attitudes van jongeren ten aanzien van technisch werk te verbeteren. Een nobel streven, maar over welke beelden en attitudes hebben we het dan precies? Vraag het docenten en je krijgt een ander antwoord per docent. Die verscheidenheid uit zich vervolgens vaak in onsamenhangende techniekpromotie en effecten. Zonde, want onderzoek biedt al veel beproefde kaders.” Daar komt bij, stipt Tim aan, dat het opstellen van meetbare techniekpromotie alle STO-regio’s zou kunnen verbinden op de inhoud. Combineer techniekpromotie met context en storytelling Neem bijvoorbeeld de befaamde 3D-printer in veel van onze Technolabs. Die zijn uiteraard fantastisch, beaamt Tim: “Ik ben de eerste om zulke technologie toe te juichen. Maar waartoe dient de printer precies? Onderzoek adviseert om leerlingen niet alleen mooie dingen te laten maken met de 3D-printer omdat het kán, maar om hen 3D-producten te laten ontwikkelen waarmee zij een link leggen met de zaken die er in hun verdere leven toe doen. Daarmee behartig je doeltreffende techniekpromotie: je confronteert leerlingen met de vraag welke rol een 3D-printer eigenlijk speelt en gaat spelen in de maatschappij. Zorg er dus voor, is het advies, om techniekpromotie te doordringen van context en storytelling. Een goed voorbeeld van opbrengstgerichte techniekpromotie voor onze werkgroepen.” Maak techniek betekenisvol Tim geeft een ander voorbeeld: “Een ander doel van techniekpromotie is jongeren op de hoogte te brengen van actuele technologische ontwikkelingen in de wereld die invloed (zullen) zijn op hun leven. Dat betekent dat, volgens onderzoek, techniekpromotie niet zozeer draait om het leren bedienen van de 3D-printer, maar om jongeren te boeien voor de technologische ontwikkeling achter de printer. Je kunt je voorstellen dat dit onderwijsdoel een andere invulling zou geven aan je onderwijsactiviteiten dan het aanleren van vaardigheden, bijvoorbeeld door leerlingen te laten debatteren met vakmensen over kansrijke opvolgers van de 3D-printer. Een bijhorende strategie is kinderen daarbij zo vroeg mogelijk te boeien, al vanaf een leeftijd van 6 jaar in het basisonderwijs. Dan blijken kinderen namelijk psychologisch gezien het meest sensitief voor positieve beeldvorming. Start je pas later, dan ben je te laat en kun je van techniekpromotie nauwelijks effect verwachten. Onderzoek onderstreept dus het speerpunt om het PO integraal bij STO te betrekken. Daarvoor bestaan allerlei concrete suggesties voor ontwikkelaars.” Zet de beleving van de leerling centraal Tim geeft graag nog een ander voorbeeld: “Effectieve techniekpromotie zet de beleving van de leerling centraal en niet die van de docent. Dus moeten we ons onderwijs in relatie tot techniek nog meer inrichten rondom de manier waarop het kind in kwestie in de wereld staat en die wereld ervaart. Zo laat je aan bijvoorbeeld al een groep 6 leerling zien hoe techniek het verschil gaat maken in zijn of haar latere studie, baan, levensgroei, wereld en klimaat. Kortom, construeer je techniekonderwijs veel meer vanuit de eigen ideeën, nieuwsgierigheid en creativiteit van het kind. Dan krijgt technologie voor hem of haar betekenis, blijft het hangen en realiseer je dus duurzame opbrengsten.” Focus op het totale spectrum van doelen voor techniekpromotie Natuurlijk doen we al heel veel goed per subregio binnen STO Twente, benadrukt Tim: “We hebben prachtige Technolabs met allerlei onderwijsprogramma’s. Door samen de wetenschappelijke basis te leggen voor effectieve techniekpromotie, kunnen we samen ook onderbelichte aspecten van techniekpromotie in kaart brengen en die met beide handen aanpakken. In plaats van meer van hetzelfde doen, verbreden we onze techniekpromotie. Met wetenschappelijke meetinstrumenten hiervoor kunnen we vervolgens onze effectiviteit gericht meten onder jongeren en, waar nodig, verbeteringen aanbrengen bij onze diensten. Met een hamer in de hand lijkt alles op een spijker. Hoogste tijd dus voor een rijkgevulde gereedschapskist.” Tips van Tim • Onderwijsontwikkeling begint met meetbare opbrengsten, niet met lesmiddelen. • Onderzoek onderstreept het speerpunt om het PO integraal bij STO te betrekken • Start zo vroeg mogelijk met het boeien van kinderen voor techniek, al vanaf een leeftijd van 6 jaar in het basisonderwijs. • Effectieve techniekpromotie zet de beleving van de leerling centraal en niet die van de docent. • Zorg ervoor om techniekpromotie te doordringen van context en storytelling. MENU

7e799d50-6e7e-4b8f-b386-a5c0464db05c Aanpak Keuzevak Dronetechniek met Almeloos stempel In februari hield de STO-subregio Almelo e.o. haar driedaagse incompany cursus dronetechniek. Erik van Bunnik is techniekdocent op het toekomstig Alma College en heeft binnen de STO-regio Almelo e.o. als taak het professionaliseren van docenten: “Collega Eric Raanhuis en ik zijn de kartrekkers voor deze incompany dronetraining.” Erik is blij met STO Twente: “We zijn hier met de collega’s veel mee bezig en daardoor is er ook ruimte om te netwerken en te overleggen hoe we zaken samen kunnen aanpakken. Daar kwam ook dit drones-idee vandaan.” Eigen insteek Andere Twentse sub-regio’s volgden hun dronestrainingen via het Project Drones. Almelo e.o. koos er bewust voor hun training te laten lopen via bijscholingvmbo.nl. Erik: “De training via bijscholingsvmbo.nl is financieel gunstig door de 80% subsidie. Vooral aantrekkelijk omdat de subregio Almelo e.o. veel deelnemende vmbo-scholen en dus techniekdocenten kent. Deze keuze gaf onze regio eveneens de gelegenheid om de incompany cursus dronetechniek naar eigen inzicht in te richten.” De organisatie bijscholingvmbo.nl vormt sowieso een mooie bron van techniekopleidingen in relatie tot STO. Een aanrader om eens op te kijken. Erik: “Wij werken vaker met deze organisatie. Na de krokusvakantie gaan we bijvoorbeeld met drie collega’s op bijscholing voor domotica.” Veel belangstelling De drie lesdagen hadden ieder hun eigen insteek. Erik: “Met eerst twee dagen theorie voor het behalen van het dronebrevet. Op de tweede dag deden alle deelnemers succesvol het examen voor dit brevet.” De derde en laatste dag was echt een praktijkdag, met de bedoeling om daadwerkelijk te gaan vliegen. Erik: “Helaas gooide het weer op het laatste moment roet in het eten, met veel regen en wind. Die praktijkdag hopen we in te halen na de krokusvakantie. We kunnen hiervoor terecht bij een boer in Vroomshoop.” Er was ruimte voor tien docenten voor deze cursus in februari. Erik: “Maar ook zonder gerichte werving zaten we al snel vol. De hoop is dat we deze cursus nog een keer kunnen aanbieden. Daarvoor hebben we inmiddels vier tot vijf techniekdocenten op de wachtlijst staan.” Keuzevakken Dronetechniek 1 (1335) + Dronetechniek 2 (1336) voor de bovenbouw De subregio Almelo gaat de Keuzevakken Dronetechniek 1 (1335) + Dronetechniek 2 (1336) aanbieden voor de bovenbouw. Erik: “We gaan nu goed voorbereiden hoe we een groep leerlingen in de bovenbouw hierin les gaan geven. Dronetechniek is leuk, spreekt veel leerlingen aan en lijkt spannend. Tegelijkertijd realiseren wij ons terdege dat er achter dronetechniek een enorm theoretisch gedeelte hangt. Denk aan veiligheid, regelgeving en meer. Het praktijkgedeelte is dus maar één facet. Ook de theorie moeten we de leerlingen in de bovenbouw goed presenteren, daar werken we nu aan.” Binnen STO subregio Almelo is Peter Weideman de ontwikkelaar van lesstof dronetechniek in de onderbouw en hij is bezig met de koppeling, doorlopende leerlijn naar de bovenbouw dronetechniek. Keuzes maken voor keuzevakken De subregio Almelo e.o. kent een bijzonder concept waarbij de leerlingen van alle deelnemende vmbo’s een keuzevak naar eigen wens kunnen volgen op één van deze vmbo-scholen. Een onderlinge uitwisseling op de vaste woensdagmiddag die heel goed werkt. Erik: “We gaan in het voorjaar ook vaststellen welke vmbo-school de Dronetechniek 1 (1335) + Dronetechniek 2 (1336) school- overstijgend aanbiedt binnen ons concept van de woensdagmiddag. En ook hoe we hier inhoud aan geven. We hebben nu de opgeleide docenten en op dit moment is de vraag: hoe kunnen we deze materie inhoudelijk goed presenteren als een volwaardig keuzevak voor de leerlingen? Kijk, je kunt in een introductieles de leerlingen laten kennismaken met de kleine drones. Maar, nu gaan we ook vérder stappen zetten. Zoals inspecties uitvoeren met drones en ontdekken wat het allemaal inhoudt.” MENU

e50b5763-068f-4fcb-87e5-4b3bbafbc3b9 Loohuis Groep ondersteunt STO Twente met hybride instructeur Loohuis Installatietechnieken Almelo draagt enthousiast en concreet bij aan de doelstellingen van STO Twente. Zij stellen één dag per week hun uitvoerder Kees Pruijssen ter beschikking als hybride instructeur voor het Keuzevak Installatietechniek: “Als hybride instructeur is er een wereld voor mij opengegaan. Ik had niet verwacht dat ik het zó leuk zou vinden.” Eric Raanhuis is docent en kartrekker techniekonderwijs op CSG Het Noordik. Hij kwam in contact met de Loohuis Groep. Zijn praktische vraag? Of een ervaren werknemer zou willen deeltijdwerken als hybride instructeur voor het Keuzevak Installatietechniek voor vmbo-leerlingen bij praktijkopleider BOVO in Vroomshoop. Loes Reints is verantwoordelijk voor Personeel & Organisatie bij de Loohuis Groep. Loohuis Installatietechnieken Almelo is daar onderdeel van: “Onze directie en P&O stonden daar direct volledig achter en Kees wilde dit graag daadwerkelijk oppakken.” Rolmodel voor vmbo-leerlingen Kees leert nu elke woensdag vierdejaars vmbo-leerlingen in een prefab woning hoe je een technische installatie aanlegt. Alle facetten komen voorbij, van elektrotechniek tot en met werktuigbouwkunde. Kees: “Toen ik jong was, kreeg ik op de lagere technische school (lts) te horen dat het met mij niet zou gaan lukken. Mijn dyslexie hielp niet echt. Maar ik heb dat stempel overwonnen door keihard in de werkpraktijk mijn best te doen. Ik weet hoe het voelt als je barrières moet overwinnen. Binnen de Loohuis Groep kreeg ik uiteindelijk alle kansen om mijzelf op mijn eigen manier te ontwikkelen. En nu ben ik dus uitvoerder voor de aansturing van meerdere projecten tegelijk. Daarom ben ik tot in mijn vingertoppen gemotiveerd om de jonge vmbo’ers van nu een mooie zet richting techniek te geven. Met mijn loopbaan en praktijkkennis kan ik hen misschien tot voorbeeld zijn.” Geef jongeren rustig de kans Kees voelt al vanaf het eerste moment een enorme klik met deze leerlingen: “Natuurlijk, ze zijn jong en nog springerig, maar hoe mooi is het dat ik hen kan helpen hun liefde voor techniek te laten ontluiken? Er zit in deze leerlingen veel meer dan veel mensen denken.” Kees stipt aan dat het om meer draait dan alleen de kneepjes van het vak installatietechniek bijbrengen: “Ik besteed ook aandacht aan werkhouding, gedrag en teamspirit. Zoals je gereedschap en de bus goed opruimen. Maar allemaal op een rustige en niet dwingende manier. Je moet ze de kans geven erin te groeien, dat moest ik vroeger ook. We zien dat die aanpak aanslaat en de leerlingen hun verantwoordelijkheid leren nemen.” Regelmatig overleg Kees heeft geen pedagogische achtergrond en werkt puur vanuit zijn gevoel: “Thuis heb ik ook kinderen van deze leeftijd, dus dat helpt.” Kees merkt dat leerlingen al speciaal naar hem vragen: “Fantastisch toch?” Kees overlegt regelmatig met Eric Raanhuis over de voortgang en kent inmiddels ook al de weg in de techniekruimte op CSG Het Noordik: “We bespreken met elkaar de ontwikkeling van leerlingen en eventuele bijsturingen die nodig zijn.” Loohuis Groep staat 100% achter Kees Loes: “Kees gaat één dag per week naar BOVO, al hebben we hier een drukke orderportefeuille. Eigenlijk kunnen we hem heel hard gebruiken voor het reguliere werk, toch staan we 100% achter zijn wekelijkse inzet als hybride instructeur. We zien het belang van STO Twente en het opleiden van jonge vmbo’ers. Want als het eenmaal uit hun handen komt, dan komt de rest ook wel. De jeugd heeft de toekomst en de Loohuis Groep is altijd al actief geweest met instroombevordering. Bijvoorbeeld elke stage-kandidaat die zich aandient, verdient een plekje in onze organisatie, vinden wij.” De toekomst van technisch Twente staat voorop Instroombevordering in de techniek doe je het beste samen, benadrukt Loes: “Uiteraard hopen we dat leerlingen die Kees nu begeleidt later misschien bij de Loohuis Groep aan het werk gaan. Maar dat is niet onze eerste doelstelling. Jonge vmbo’ers interesseren voor een loopbaan in de Twentse techniek staat voorop. Goed voor de regio, goed voor de toekomst van technisch Twente. Daar komt bij: Kees is een prachtig voorbeeld voor jonge mensen van hoe je je kunt ontwikkelen, als je de kans maar krijgt.” Ook actieve betrokkenheid vanuit ouders Een heel mooi en onverwacht resultaat van alle inzet van Kees is dat de ouders van zijn leerlingen, samen met hun kinderen, Loohuis Installatietechnieken Almelo bewust bezoeken. Loes: “We zien ook moeders meekomen. Hun kinderen zitten in het examenjaar en willen graag BBL’er worden. Naast een schoolplek hoort daar ook een werkplek bij. Daarover laten zij zich hier al enthousiast informeren. We krijgen de volgende generatie hier dus al concreet over de vloer en daar word ik heel blij van. We pakken onze verantwoordelijkheid hierin goed op. Want straks zijn we misschien wel de eerste werkgever van deze jongeren! Dan wil je ze een goede ervaring meegeven.” Ook interesse? Lijkt hybride instructeur worden jou ook wat? In één van de vijf subregio’s van STO Twente? Mail dan met Hans Meinders via hans.meinders@stotwente.nl MENU

ec18224c-7f9d-4bd7-8712-d72ccd637c07 Verdieping Keuzevak Drones bereidt vmbo bovenbouw verder voor op beroepenveld Het Noordik in Vroomshoop startte vanaf de eerste schoolweek in januari, doorlopend tot en met 10 april, met het verdiepte Keuzevak ‘Dronetechniek 1, vliegen met een drone in een beroepssituatie’. Zes weken lang op de woensdagmiddag school-overstijgend verzorgd door gastdocent Peter Weideman van het Almelose Omnis College. Peter: “We staken in op puur het plezier mét en algemene kennis óver drones.” Peter heeft dit keuzevak naar ‘the next level’ getild, op weg naar een écht certificaat voor de leerlingen. Om dit doel te bereiken is onder andere een heuse digital classroom aan het keuzevak toegevoegd. Peter: “In feite creëren we hiermee een doorlopende leerlijn voor drones.” Van vrijblijvend naar verdiepend Eerder lag met dit keuzevak de focus op het kennismaken met drones. Peter: “Voorop stond om leerlingen de interessante gadget-waarde van drones te laten ervaren. Maar de ontwikkelingen lieten zich niet tegenhouden. We geven inmiddels bijvoorbeeld masterclasses op het gebied van dronetechniek. Langzaamaan ontstond de visie om dit steeds serieuzer en professioneler in te bedden. Vooral gevoed door de insteek dat ook het bedrijfsleven steeds meer met drones gaat werken en vmbo-leerlingen drones dus later in hun werk gaan tegenkomen.” De diepte in op basis van bijpassende kerndoelen Met het keuzevak voldeden Peter en zijn drone-collega’s aan alle kerndoelen, maar behaalden de leerlingen nog niet hun certificaat. Daar is inmiddels hard aan gewerkt. Peter: “We gaan nu in de bovenbouw de diepte in op basis van bijpassende kerndoelen. We kiezen dus voor een verdieping en meer formalisering met als concreet doel het door de derde- en vierdejaars leerlingen behalen van het basiscertificaat A1/A3, gebaseerd op meer onderliggende theorie. Wij werken hiermee in de bovenbouw langzaamaan toe naar beroepsmatig dronevliegen. Daarmee zijn deze leerlingen nóg beter voorbereid op de talloze nieuwe beroepssituaties met drones.” Peter geeft een sprekend voorbeeld: “Denk aan dakdekkers die met een drone een dak inspecteren en zo niet zelf risicovol het dak op moeten.” Bijzonder is dan ook dat de leerlingen bij dit vernieuwde keuzevak in de buitenlucht met een lichte variant drones mogen vliegen. Peter: “Die vlieg je zonder brevet en ook met die lichte buitenvariant kunnen we onze vmbo-leerlingen al goed warm laten lopen, uiteraard onder toezicht.” Volgend jaar mogelijk uitbreiding naar samenwerking beroepenveld Peter is voornemens volgend jaar partijen uit het beroepenveld te polsen om hun praktijkinbreng mee te nemen naar het keuzevak: “Denk bijvoorbeeld aan de brandweer. Maar daarvoor willen we ook ons lesarsenaal graag uitbreiden, zoals drones met warmtebeeldcamera’s.” Over het algemeen nemen vooral leerlingen PIE deel aan het keuzevak. Peter: “Maar ook leerlingen uit andere profielen zijn meer dan welkom, al was het maar om hun horizon te verbreden.” Nieuw is ook dat vanaf januari 2024 leerlingen van het Canisius uit Tubbergen dit keuzevak volgen op de woensdagmiddag. Peter: “We tellen op dit moment vier leerlingen van Het Noordik uit Vroomshoop en vier leerlingen van het Canisius. We merken nu al dat de inhoudelijke uitbreiding van dit keuzevak hen enorm motiveert.” Samenwerking met UAV+ Om dit‘next level’ voor dit keuzevak in de bovenbouw een goed fundament te geven, ging Peter in zee met UAV+. Peter: “Op internet vind je meerdere aanbieders van drone-certificaten. Maar we wilden het lesgeven, de theorie én het examineren meer gewicht geven. We zijn uitgekomen bij François Coppens, Drone coördinator RPA-L FI van UAV+. Alles in die aanpak is erop gericht onze leerlingen écht de diepte in te laten gaan.” Impact drones nog onderschat François benadrukt dat veel vmbo-scholen nu nog onderschatten wat de impact van drones gaat worden op het (technisch) beroepenveld: “In alle facetten van onze maatschappij gaat dit doordringen. Ik voorspel dat het leveren van pakketten via drones naar verzamelhubs in steden de normaalste zaak van de wereld gaat worden. Daarmee worden vooral vmbo-leerlingen super belangrijk, want al die systemen moeten onderhouden worden.” Nieuw: digital classroom François Coppens is de originele schrijver van het keuzevak Dronetechniek: “Drie jaar geleden heb ik dit voor het vmbo in het leven geroepen.” François geeft de theorie, opleidingen en andere ondersteuning voor de leerlingen van Peter Weideman via UAV+: “Daarvoor zet ik een digitale classroom op inclusief eveneens digitale theorie. In feite een elektronische leeromgeving en daarin staat inmiddels overzichtelijk, gecentraliseerd én geactualiseerd al ons lesmateriaal voor drones dat wij in de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Goed om te melden is dat we heel veel lesmateriaal hebben voorzien van extra toepassingsvoorbeelden. Daardoor maken de vmbo-leerlingen veel gemakkelijker de koppeling tussen theorie en toepassing.” De docent kan leerlingen toevoegen aan deze digitale lesomgeving. De leerling logt vervolgens in en begint in zijn of haar eigen tempo met het lesmateriaal. Op de achtergrond kan de docent de leerling volgen en ondersteunen waar nodig.” Voor Peter en zijn leerlingen ligt hierbij de focus op verdieping én het gestaag toewerken naar het behalen van het brevet. De examinering van de leerlingen van dit keuzevak verloopt via een andere organisatie: Drones4: “Dit is dus netjes gescheiden, zoals dit ook hoort”, benadrukt François. Planning Peter: “Het keuzevak loopt nu tot 10 april. Eind maart. Begin april hoop ik de eerste leerlingen het certificaat voor A1/A3 dronevliegen te kunnen overhandigen en we zien nu al heel veel enthousiasme bij de leerlingen!” MENU

8bb0ffff-0d62-4b4a-97a8-1d61b95bff07 Van drone-project tot actieve leergemeenschap Het drone-project lééft in alle subregio’s van STO Twente! En de subregio Almelo eo vormt er direct een actieve leergemeenschap omheen. Dé ideale kans om hierin meerdere activiteiten vanuit STO te bundelen, zoals de professionalisering van de docenten. Drukbezochte eendaagse training In mei vonden voor de subregio Almelo eo twee eendaagse groepstrainingen plaats. Het Ondernemershuis in Vriezeveen stelde hiervoor gastvrij zijn deuren open. Vanuit de 9 deelnemende vmbo-scholen namen zowel een onderbouw (techniek) docenten als een bovenbouw (techniek/PIE) docenten deel. Deze eendaagse training was bedoeld om kennis te maken met drones. Aan bod kwamen theorie, vliegen, programmeren, de ervaringen van een vmbo-docent en uitleg over de verschillende drones. Docent Erik van Bunnik is kartrekker van de professionalisering van docenten: “De trainingsdagen leverden zeer positieve reacties op. De docenten ervaarden het als een mooie combi van theorie en praktijk. Na afloop is geïnventariseerd welke docenten enthousiast zijn en doorgaan voor het officiële drone-rijbewijs. Hiervoor staat een extra tweedaagse cursus. Voor de bovenbouw-docent betekent dit dat zo ook leren programmeren. De animo hiervoor onder de bovenbouwdocenten was groot.” Samen professionaliseren Erik: “Dit drones-project gaat over meerdere STO-activiteiten heen en daaruit is nu een leergemeenschap ontstaan. We gaan samen lesmateriaal ontwikkelen en zetten een gezamenlijk keuzevak drones op: één voor alle profielen en één verdiepend voor techniek. Door het samen ontwikkelen van lesmateriaal en het delen daarvan leren we van en met elkaar. In deze leergemeenschap borgen we dat we kennis ontwikkelen. En die kennis ook behouden binnen het overkoepelende drones-team, in plaats van per vmbo-school. Eveneens ontwikkelen we een speciaal drones-project voor de onderbouw met kleine zelfbouw drones en vliegen zonder brevet. Ook beginnende docenten nemen we zo mee in het traject.” Drone-pilot Freo ten Hove trad voor de groepstrainingen op als drone-instructeur. “Mijn focus ligt bij vmbo-docenten trainen en laten inzien hoeveel er in hun onderwijssituatie mogelijk is met drones. Drones hebben een enorme aantrekkingskracht op de jeugd en zijn een sterke magneet om ze met techniek kennis te laten maken. Ook krijgt zij een introductie in de wereld van het programmeren. Dat facet is niet meer weg te denken uit de techniek en de basis van dit programmeren leert de jeugd heel laagdrempelig via drones.” Kant-en-klare toolkit Eveneens komt er een kant-en-klare toolkit. Dit lesmateriaalpakket voor drones gaat efficiënt rouleren tussen de 9 vmbo-scholen. Het voordeel? De materialen zijn altijd compleet en direct werkend met opgeladen accu’s. Erik: “Je kunt er als docent dus direct mee aan de slag in een lessituatie waardoor de animo niet verflauwt, omdat je eerst technisch nog van alles moet organiseren. Twee docenten hebben hiervan alle kennis en kunnen hun collega-docenten trainen.” Doorlopende leerlijn Erik: “We willen leerlingen vanaf de basisschool enthousiast maken voor drones en een doorlopende leerlijn realiseren. Vanaf alle profielen voor klas 1 en 2 van de onderbouw tot en met een concreet keuzevak binnen PIE in de bovenbouw. Op twee van de negen vmbo’s gaan we dit standaard als keuzevak inroosteren. Omdat we de leerlingen voor álle keuzevakken op woensdagmiddag vrij gaan roosteren, kunnen zij dit altijd in hun regio volgen.” MENU